Termin depresja służy do określenia chorobliwych zaburzeń nastroju i emocji. Granica pomiędzy zwykłym przygnębieniem a depresją, jako stanem chorobowym nie jest ostra. Należy jednak pamiętać, że depresja jest poważną i bardzo częstą chorobą (dotyczy około 17% populacji), w której obniżony nastrój jest długotrwały i niezależny od okoliczności.
Główne objawy depresji:
– Obniżony nastrój (smutek i przygnębienie),
– Utrata zainteresowań i zdolności do przeżywania radości (anhedonia), apatia,
– Lęk (poczucie wewnętrznego napięcia i uczucie zagrożenia, pobudzenie ruchowe, niepokój),
– Spadek energii, obniżona aktywność, wzmożona męczliwość,
– Osłabienie koncentracji uwagi i zdolności zapamiętywania,
– Zaniżona samoocena i brak wiary we własne możliwości,
– Nasilenie poczucia winy i małej wartości, brak wiary w siebie, poczucie bezradności i beznadziejności,
– Zmniejszenie zainteresowań, osłabienie kontaktów z otoczeniem, izolowanie się od ludzi, spadek zdolności do pracy, zaniedbywanie higieny osobistej, kłopoty z podejmowaniem decyzji,
– Pesymistyczne widzenie przyszłości,
– Myśli i tendencje samobójcze, rozważania o śmierci, myśli, „że, lepiej byłoby się nie obudzić”, utrata sensu życia,
– Zaburzenia snu (kłopoty z zasypianiem, częste wybudzanie się w nocy, bezsenność lub nadmierna senność w ciągu dnia, brak uczucia wypoczęcia rano, gorsze samopoczucie rano, lepsze wieczorem – rzadziej odwrotnie),
– Zaburzenia łaknienia,
– Bóle głowy, karku, kręgosłupa, duszność, kołatanie serca, suchość w jamie ustnej, spadek masy ciała
Depresje maskowane
U dużej liczby osób cierpiących na depresję objawy choroby znacznie odbiegają od opisanych powyżej, mówimy wówczas o depresji maskowanej lub atypowej. Obniżony nastój „maskowany” jest wówczas inną dolegliwością. W takich przypadkach w depresji bardziej niż obniżony nastrój dominuje uczucie: nasilonego lęku, dolegliwości ze strony układu krążenia, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego czy moczowego, przewlekłych bólów, ciągłego zmęczenia, drażliwość. Zwykle leczenie u kardiologa, gastrologa czy neurologa lub innych specjalistów jest nieskuteczne. Powodem nie jest złe leczenie, lecz fakt, że objawy wymienione wyżej są jedynie maską (ekwiwalentem) depresji, a nie objawem chorób internistycznych czy neurologicznych.
Depresja a samobójstwo
Zaburzenia depresyjne stanowią grupę największego ryzyka samobójczego. Objawy takie jak: pesymizm, poczucie winy, uczucie beznadziejności, negatywne nastawienie do przyszłości, przekonanie o sytuacji bez wyjścia stanowią wystarczający powód do realizacji myśli samobójczych – jako jedynego sposobu rozwiązania niekorzystnej sytuacji. Następujące objawy zespołu depresyjnego wiążą się z nasilonymi tendencjami samobójczymi: nasilony lęk i niepokój psychoruchowy, któremu towarzyszy bezsenność, poczucie beznadziejności i znalezienia się w sytuacji bez wyjścia, przekonanie o braku możliwości wyleczenia, współwystępowanie ciężkich schorzeń somatycznych i uzależnienia, nasilone poczucie winy, drażliwość.